منافع ملی چیست؟

 

ر.اجانلی

هیچ نیرویی در ایران نیست که با منافع ملی ایران "مخالف" باشد. از سران و رهبران جمهوری اسلامی تا افراد و احزاب و گروه های سیاسی، جملگی دستکم در حرف آشکارا از منافع ملی دفاع می کنند. به عنوان نمونه خامنه ای و دیگر مسئولین حمهوری اسلامی بار ها اعلام نمودند که دستیابی به انرژی هسته ای به هرقیمتی منطبق با منافع ملی ایران است.

جبهه ملی در اعلامیه ای با عنوان " منافع ملی ایران در کجا قرار دارد" در 5 اکتبر 2005 چنین می نویسد: «رژیم آخوندی 27 سال است که منافع ملی مردم ایران را در جهت حفظ منافع و بقای خود قربانی کرده است.»

مهندس عباس امیر انتظام نیز در آخرین بیانیه ای که با عنوان 26 سال: زمانی برای آموختن منتشر کرد چنین میگوید «ملت ایران حق دارد ...از تکنولوژی هسته ای در راستای منافع ملی خود بهره مند شود ولی این امر باید محاسبه شود وزیان این کار و با نظارت دقیق نمایندگان مردم ایران و در فضای بدون التهاب و تنش داخلی و خارجی صورت گیرد.» و باز در همانجا گفته می شود که «حکومتگران حق ندارند احساسات ملی و استقلال طلبانه ایران را وسیله ای برای چپاول ثروت ملی قرار داده و با منحرف کردن افکار عمومی از زندگی مصیبت بار اقشار آسیب پذیر و زحمتکشان و نقض گسترده حقوق بشر ماجراجویی هسته ای را به یک مسأله ملی تبدیل کرده و هزینه ماجراجویی خود را به ملت ایران تحمیل کنند.»

مهردادمشایخی در گفتگویی با آرشین ایرانی (سایت اتحاد جمهوری خواهان یکشنبه 11 اردیبهشت 1384) می گوید که «رویکرد جدید دولت امریکا و تهدیداش به شدت منافع ملی ایران را تحت تأثیر قرار داده است.» وی در روشن ساختن "منافع ملی" می گوید که «تمامیت ارضی که یکی از مهمترین جلوه های حساسیت ملی است.» وی در بخشی از گفتگو هایش نیز می گوید« باید هشیار بود که حساسیت به منافع ملی به تعصب ملی و نادیده گرفتن حقوق اقلیت قومی در ایران نینجامد.» هیات سیاسی – اجرائی اتحاد جمهوریخواهان ایران در 11فوریه 2006 طی مقاله ای می نویسد «سیاست اتمی جمهوری اسلامی منافع و امنيت ملی ايران را به خطر انداخته است»

نگاهی گذرا به موضع گیر های شخصیت های سیاسی و اجتماعی، مقالات و بیانیه ها و قطعنامه های احزاب و سازمان ها و گروه های سیاسی مختلف از چپ تا راست، از سلطنت طلب و مشروطه طلب تا جمهوریخواه، از ناسیونالیست ها و سوسیالیست ها وکمونیست ها تا مجاهدین و اسلامیون خلاصه همه و همه خود را معتقد و مدافع منافع ملی ایران می دانند. اما آیا براستی به این ادعا ها می توان باور داشت؟ حقیقت و یا جعل بودن این ادعا ها را از کجا و چگونه می توان دریافت؟

منافع ملی

منافع ملی مقوله ای است که تعریف ثابتی از آن ارائه نشده است. این مقوله با پیدایش ملت ـ دولت پدید آمد از این رو منافع ملی رابطه ای شناخته شده و روشن با سازه های دولت ملی دارد. بنا براین هرگاه دولت ملی به شکل ناقص و عقب مانده شکل گیرد مفهوم منافع ملی ناروشن و ناقص خواهد بود. منافع ملی رابطه مستقیمی با هویت ملی دارد. هویت ملی عوامل به هم پیوستگی و هم گونی اجتماعی را در یک جامعه فراهم می سازد. هویت ملی در قانون اساسی که توافق آگاهانه، خردمندانه و انسانی شهروندان آزاد کشور را تجلی میدهد، بازتاب می یابد. از این منظر منافع ملی محدود به چارچوبی حقوقی است.

منافع ملی یک مفهوم مجرد و گنگ نبوده بلکه دارای مؤلفه هایی است از جمله، علیرغم این که یک مفهوم کلی و به هم پیوسته است، در امور مادی، فرهنگی، سیاسی تجلی خود را نشان می دهد، دربر گیرنده منافع تک تک شهروندان است و هیچ استثنایی را بر نمی تابد، قابل سنجش و ارزش گذاری است. منافع ملی ناظر بر دستیابی به جایگاه مناسب و مطلوب در روایط بین المللی به منظور مشارکت مؤثر در تصمیم گیری های منطقه ای و جهانی است.

یافتن نشانه های منافع ملی در ایران بسیار دشوار است. در ایران به دلیل ناقص و عقب مانده بودن ساختارهای ملی، منافع ملی نیز در زیر انبوهه ای از تابو ها و پندارهای مذهبی و قومی مدفون مانده است. پروژه ملت ـ دولت در ایران بنا به اراده نیروهای بیگانه و از طریق زور و اجبار توسط دست نشاندگان انگلیس آغاز گردید. در طول بیش از هشتاد سال نتوانست روند طبیعی خود را بازیابد. بعد از انقلاب اسلامی 57 این روند دستخوش پیچیدگی های بازهم بیشتری گردید. انقلاب اسلامی مسئله هویت را که بسیاری می پنداشتند موضوعی روشن و حل شده است، از نو در دستور کار گذاشت.
قانون اساسی جمهوری اسلامی علیرغم برخی مفاد مثبت آن، سند وفاق و اتحاد شهروندان و ملیت های ساکن ایران نیست. این سند اساسا بیانگر منافع یک قشر مذهبی، شیعه اثنی عشری، و در رأس آن ولی فقیه است. این قانون خصلت ایدئولوژیک تمام عیار دارد. و نوع نظام حکومتی را بر مبنای ایدئولوژی خود تعیین می نماید.بنیان این سند بر تبعیض و نابرابری پی افکنده شده است. بنابراین فریاد دفاع از منافع ملی مسئولان جمهوری اسلامی همانا دفاع از موجودیت وبقای حکومت شان است.

امروز احزاب، سازمان ها و رهبران و شخصیت های مختلف هر یک بنا به ظرفیت های سیاسی و فکری، درک و شعور اجتماعی خود تعریفی از مقوله منافع ملی ایران ارائه می دهند که منطبق بر امیال و آرمان های گروهی و حزبی و فکری شان است. به همین دلیل است که در ایران به تعداد احزاب سیاسی و گروه های قومی و فرقه های مذهبی، منافع ملی وجود دارد.  

معرفی کتاب:دده قورقوت

ر.الف جانلی

17 دی 1386

 

 

 

جدیدترین کتابی که به بازار کتاب ترکمن صحرا عرضه شده، ترجمه فارسی کتاب "دده قوقوت" است. این اثر حماسی ترکمنی به کوشش زنده یاد عبدالقادیر آهنگری حدود سی سال پیش ترجمه شده که امروز یه همت آقای حاج عبدالجلیل آخوندزاده و بازخوانی ویرایش دکتر اراز محمد سارلی به علاقمندان ارائه گشته است.
این کتاب 230 صفحه ای، توسط انتشاراتی مختومقلی فراغی، در 500 نسخه چاپ شده و قیمت آن 2300 تومان است.

"دده قورقوت" و یا "آتا قوقوت" یکی از آثار حماسی ترکمنی و به طور کلی ترک زبان ها است. مترجم در مقدمه ای که برای این کتاب نوشته می نویسد: "این کتاب یکی از قدیمی ترین متون ترکی است که با نام «دده قورقوت» شهرت یافته است و شامل 12 داستان حماسی مربوط به ترکان اوغوز است. هرکدام از این داستان ها نمایشگر آداب و رسوم ترکان آن زمان می باشد."

مترجم در ادمه می نویسد که: " اصل کتاب به خط عربی بوده و در کتابخانه درسدن نگهداری می شود و یک نسخه آن در کتابخانه برلین است. یعد ها در ایتالیا نیز نسخه یی از آن به دست آمده است. داستان های دده قورقوت توجه دانشمندان را به خود جلب کرده بود. در 1919 رفعت بیلگه تمام داستان های آن را در استانبول به چاپ رسانید و از آن زمان به بعد شهرت فراوان یافت."

حماسه دده قورقوت به روایتی مربوط به قرن های 11 ـ 10 و حتی بعضی از فصول آن مربوط به قرن های 7 ـ6 می باشد. به همین خاطر برای شناخت ساختار احتماعی ، اقتصادی، سنن و آداب ترکمن های قدیم دارای حائز اهمیت است.
در آن دوره ترکمن ها از سوی دشمنان متعددی مورد تهدید بودند، به همین خاطر جوانانی دلیر و رزم جو لازم بوده و تا وقتی که جوانان در رزمی نامی کسب نمی کردند بی نام می ماندند.

هریک از داستان های این اثر حماسی دارای سوژه ها و قهرمان های مختلفی است، که همگی بیان گر شرایط داخلی و خارجی اوغوزها در آن شرایط بوده و همه قهرمانان توسط دده قورقوت به هم مربوط می شوند.

زنده یاد عبدالقادیر آهنگری یکی از علاقمندان و محققین تاریخ و فرهنگ ترکمن بود که با مرگ زود هنگامش، ملت ترکمن ازوجود یکی از فرهیختگانش محروم شد. ترجمه اثر حماسی و ادبی دده قورقوت هرچند به لحاظ ادبی در سطح بسیار بالایی نیست و آن ظرافت ها و زیبایی هایی را که در اصل اثر وجود دارد بیان نمی کند، با وجود این کاری ارزشمند و ستودنی است. به ویژه برای نسل جوان و امروزی ترکمن ها. نسلی که بیش از پیش از هویت خود فاصله می گیرد و ناتوان از مطالعه و شناخت گنجینه های ادبی، حماسی و تاریخی خود است.
بدون شک انتشار دده قورقوت به زبان فارسی به جوانان ما در شناخت خود کیستی شان یاری خواهد رساند و به فارسی زبان های علاقمند به فرهنگ و ادب ترکمنی تحفه ارزشمندی است.