شاعر بزرگ و گمنام ترکمن عبدالستار قاضی

 

یکی از بزرگان اندیشه و ادب ترکمن، که متأسفانه بندرت از او یاد می شود، عبدالستار قاضی است. به نوشته پروفسور محمت سرای غبدالستار قاضی " برجسته ترین نویسنده ترکمن بعد از مختومقلی است". عبدالستار از شاعران و اندیشه ورزان قرن نوزدهم است. از تاریخ تولد و مرگ او اطلاع چندانی نیست. ولی همین قدر آورده شده است که او چندان دانش و علم آموخت که یه مقام قضاوت رسید و قریب هفت سال در خیوه به کار قضاوت پرداخت.

تنها اثر به جا مانده از این شاعر مثوی بلندی است به نام "جنگ نامه". این کتاب حاوی بیش از دو هزار بیت است و یکی از مهمترین منابع قرن نوزدهم تاریخ ترکمن محسوب می شود. پروفسور محمت سرای در این باره می نویسد که "جنگ نامه حاوی اطلاعات بسیار مهم و مفید در باره سیاست های خارجی و داخلی ترکمن های دهه 1850 می باشد، که یکی از دوره های بحرانی تاریخ ترکمن ها بود."

برخی لقب شاعر را به خاطر سرایش "جنگ نامه"، غازی یعنی جنگنده ذکر کرده اند. جنگ نامه برای نخستین بار به کوشش ا.ن. سامویلویچ در سال 1914 با الفبای عربی و ترجمه فارسی در سان پترز بورگ به چاپ رسید.

عبدالستار قاضی در صفحه 6 جنگ نامه ابیات زیر را به نظم کشیده است. این ابیات شاید منظور و هدف وی را از سرایش این مثنوی بیان می کنند. او در این جا تصریح میکند که در انجام این مهم اندیشه و غور فراوان نموده و سپس به انجام آن دست یازیده است.

که القصه بولارنینگ قصه سیدان
بیان ایلأپ بولار غصه سیدان
که نظم ایچره زهی جنگ نامه خوب
بولار احوالیدان کیم بولسه مکتوب
اشتگینلر داغی کیم شاد بولسه
کونگل اندوهیدان آزاد بولسه
که اندان سونگ تفکر پیشه قیلدیم
قیلأالماس من دیبان اندیشه قیلدیم

اثر تاریخی این شاعر بزرگ ولی گمنام متأسفانه آن طور که باید مورد توجه و مطالعه قرار نگرفته است.